Johann Alexander Döderlein (GND 121988511)

Aus Personenlexika
Wechseln zu: Navigation, Suche


Daten
Nachname Döderlein
Vorname Johann Alexander
GND 121988511
( DNB )
Wirkungsgebiet Wissenschaft, Religion


Johann Alexander Döderlein in der BSB

DÖDERLEIN (Johann Alexander) Rektor zu Weissenburg am Nordgau (jetzt zum Rezat Kreis gehörig); am 11. Februar 1675 zu Biswang in der Grafschaft Pappenheim gebohren, wo sein Vater, der als Conrektor in Weissenburg 1693 verstorbene, Abraham Döderlein damahls Pastor war. Seine Mutter Marie war des Weissenburgischen Bürgermeisters Lozbeck Tochter. Mit Anfang des Jahres 1693 begab er sich auf die Universität nach Altdorf, wo er 1694 eine in griechischen Versen verfaßte öffentliche Rede hielt, dann die orientalische Sprachen, Philosophie, Mathematik, und Geschichte studirte. Im J. 1696 besuchte er Jena, Halle, Leipzig und Wittenberg, kam auch nach Magdeburg, Berlin, Lübeck und Copenhagen, und wurde von einer weitern Reise nach Holland durch die damahlige Kriegsunruhen abgehalten. Im J. 1697 erhielt er die Adjunktur und Anwartschaft auf das Rektorat der Stadtschule zu Weissenburg, wo er dann auch im Jahre 1703 wirklich Rektor wurde. Er war in seinen Schul- und literarischen Arbeiten unermüdet, und machte sich besonders durch seine Forschungen und Kenntniße in der Geschichte, und in der Archäologie sehr vortheilhaft bekannt. Er wurde im J. 1726 Mitglied der Königl. Societät der Wissenschaften in Berlin, und 1739 Mitglied der lateinischen Gesellschaft zu Jena, und auch die Kaiserl. Akademie der Naturforscher nahm ihn unter ihre Mitglieder auf. Er starb siebenzig Jahre alt den 28. Oktober 1745. Schriften:

Vergl. Jöcher’s Gelehrten Lexikon B. II. S. 163. Acta scholast. B. III. St. 3. S. 247. u. B. VI. St. 6. S. 566. Rathlef’s Geschichte jetztleb. Gelehrten Th. VII. S. 1--28. Arbeiten der Gelehrten im Reich St. V. S. 432. Hirsching’s Handbuch B. II. Abtheil. 1. S. 34--36. Vocke Ansbach. Geb. u. Todt. Almanach Th. 1. S. 107--114. Heinsius allg. Bücherlexikon B. I. S. 393. Lavocat’s Handwörterbuch B. V. S. 469.

  1. 1. Disputatio de Θηϱιομαχια Paulina graece conscripta. 4. Altd. 1695.
  2. 2. Diss. inaug. Analecta philosophica. 4. ib. 1699.
  3. 3. Singulare, quod in Nov. Litterar. septentrionalibus 1702 describitur, non absimile Servatoris crucifixi signum in templo Weissenburg. primario olim conspiciendum. Ohne Druckort. Fol. 1 Bog.
  4. 4. Pastores ecclesiae Weissenburg. primarii, eorumque vita et merita. Fol. 1 Bog.
  5. 5. Litteratorum quorund. Gentium iniqua de Germanis judicia. Fol. 2 Bog.
  6. 6. Quaestio, utrum nostrum, an vero Avorum Patrumque aevum ingeniorum et eruditionis gloria praestet? Fol. 2 Bog.
  7. 7. De φιλοπονιας in studiis litterariis necessitate et utilitate.
  8. 8. Fossa Caroli Magni prope Weissenburg Noricarum a peregrinantibus conspicienda. Fol. 2 Bog.
  9. 9. Ars canendi Veterum et Cantores Weissenburgenses.
  10. 10. De Theologis ecclesiae evangelicae celebrioribus, qui primo hujus Saeculi Septenio inter vivos esse desierunt.
  11. 11. Rectores lycei Weissenburgensis. Fol. 2 Bog.
  12. 12. Iuventutis scholasticae in capessendo litterarum et virtutis studio animi contentio piaque aemulatio clarissimorum virorum praeceptis maxime vero exemplis commendata.
  13. 13. Magni Principis D. Wilhelmi Friderici Marchionis Brandenburg. Onoldi vita brevis, et multa ad exemplum posteritatis. Fol. 2 Bog.
  14. 14. Diaconi ecclesiae Weissenburg. evangelici. Fol. 2 Bog.
  15. 15. Weissenburgi in Noricis historia a variis variorum cum Historicorum tum Politicorum Scriptorum erroribus et mendis liberata. Fol. 1 Bog.
  16. 16. De conditoribus Weissenburgi in Noricis, pagisque veterum Germanorum adnumerata Nordgavia, Nordgevve olim dicta, Weissenburgo in ea, praeviis testibus fide dignis, locum suum asserit. Fol. 1. Bog.
  17. 17. Unde Weissenburgum Nordgaviae nomem suum hauserit, et quo sensu vox Burgus, seu Burgum in veterum scriptis accipiatur? Fol. 1 Bog.
  18. 18. Prima civitatis Weissenburgi initia, quae obscura admodum et de veterum Pagorum adeoque Nordgaviae Praefectis Gow Richtern vulgo dictis, et praefecturis Gow Ritterschaften.
  19. 19. A Carolo Magno aquarum Almoni, der Altmühl, et Razae, der Rezat, beneficio Danub. et Rhenum juncturo Weissenburgum primum sortitum fuisse celebritatem, quaque regiminis forma gavisa fuerit olim civitas?
  20. 20. Regimen Pagarochorum seu Praefectorum Pagorum veterum, der kleinen Staaten in Teutschland, nec non comitum centenarum seu Centgraviorum, quaeque causa sit, quod in historia Germanorum Nosdgaviae cumprimis antiqui pariter, ac medii aevi multa scitu digna in obscuro lateant? Fol. 1 Bog.
  21. 21. Antiqui Weissenburgi limites et multifaria, quae olim perpessa fuit civitas, omnes denique rivi, agros Weissenburgenses alluentes. Fol. 1 Bog.
  22. 22. Antiquitates civitatis Weissenburgi quam dubiam quidam reddunt, pristinumque rerum statum uberius explicat, vindicat, et tuetur. Fol. I Bog.
  23. 23. Auctores anonymi der Nachrichten von einigen Fränkischen Reichsstädten, aliorumque fide dignorum scriptorum de antiquitate civitatis Weissenburgi testimonia colligit, et antiquae Sueviae urbem adscribit. Fol. 1 Bog.
  24. 24. Imperatoris Conradi Salici praeceptum Weissenburgi traditionem a Duce Alemanniae Ernesto II. factam, concernens, ex Udalrici Bubenbergensis Cod. diplomatico historico epistolari M. scr, coque Zwettlensi excerptum recenset, explicat, et annotationibus illustrat. Fol. 2 Bog. [1]
  25. 25. Imp. Conradi praeceptum annotationibus auctius et luculentius redditum defensumque. Fol. 1. Bog.
  26. 26. Augustissimae domus Brandenburgicae summa in rem maxime litterariam merita exponit et collaudat.
  27. 27. Civitatis in Noricis Weissenburg. in amplectendis et propagandis purioribus Sacris studia, pietatem et aemulationem commemorat, simulque rei pulcerrimae historiam prosequitur. Fol. 2 Bog.
  28. 28. Hypomnematum ad historiam Reformationis ecclesiae Weissenb. facientium Pentada et quo anni 1530 mense dieque A. confess. subscripserint civitatis delegati.
  29. 29. Veteris, medii, ac nostri aevi Noricum, ejusque fines ac limites.
  30. 30. Augustissimi Romanorum regis Arnulphi Diploma, Foresti de Curte Weissenburg partem concernens, scholiis illustratum.
  31. 31. Weissenburgensium superioris nostri que aevi in litteris gloria ab oblivione vindicatur. Fol. 3. Bog. [2]
  32. 32. Spicilegium Weissenburgi eruditi.
  33. 33. Typographiae usus depraedicatus, nec non Typographorum Weissenb. commemoratio, in stilo lapidari. Fol.
  34. 34. Augustissimi Imperatoris Caroli VII. natales splendidissimi virtutesque divinae. Fol. 2 Bog. Alle diese kleinen, in Weissenburg ohne Jahrzahl gedruckten, Schriften sind nun höchst selten, und wenige davon mehr zu sehen.
  35. 35. De usu nummorum antiquorum in omni re litteraria. 1745.
  36. 36. Jubilaeum pastorale Jo. Mich. Humelii quo Doctores eccles. Evangel. Jubilaei carmine epico recensentur. Fol.
  37. 37. Schediasma historicum, imperatorum P. Ael. Adriani et M. Aur. Probi vallum sive murum, die Pfahleck, Pfahlraye, die Teufelsmauer vulgo dictum, in agris Nordgaviensibus conspiciendum exhibens. 4. Nürnberg b. Stein 1723. 10 Bog.
  38. 38. Sklavonisch Russisches Heiligthum mitten in Teutschland, das ist, der grosse u. heilige Märtyrer Theodor Stratelat, oder Theodorus dux, aus einer in der adeligen Rieterischen Kirche zu Kalbensteinberg unweit Weissenburg aufbehaltenen, mit uralten Griechischen Gemälden u. Sklavonischen, oder Alt Russischen, vielen Beyschriften gezierten sehr alten Tafel, nach unterschiedlichen Menaeis u. Martyrologiis, sowohl der Morgen- als Abendländischen Kirche vorgestellet. Mit Kupfern. ebend. 4. 1724. 18 Bog.
  39. 39. Inscriptiones Slavorussicae perantiquae tabulae templi Kalbensteinbergensis, in agris Nordgaviensibus, Theodorum Stratelatem sive ducem, ejusque vitam et martyrium, imaginibus affabre factis, exhibentis. Cum versione latina (der vorstehenden Schrift). 4. Tyrnau in Ungarn 1724.
  40. 40. Epistola ad C. J. Imhofium de Megalomartyris Theod. Stratelatis vita et martyrio. 4. Norimb.
  41. 41. Dissertatio epistolica ad virum illustrem Lucam Schroekium, qua sinistram vulgi, ipsorumque litteratorum quorumdam de generatione et virtutibus patellarum iridis, der Regenbogen Schüsselein, opinionem et commenta examinat et confutat. 4. Weissenburg. 1728.
  42. 42. Commentatio historica de nummis Germaniae mediae, quos vulgo Bracteatos et Cavos, vernacule Blech u. Hohlmünzen, nec non laminaribus quibusdam medii aevi bilateralibus, qui maximam partem Weissenburgi in Noricis eruti sunt ac reperti, cum figuris aeri incisis. Accessit de pecuniae medii aevi valore nummorumque nostrae aetatis origine sehediasma. 4. Norimb. ap. Stein 1729. [3]
  43. 43. Kurze, doch gründliche Nachricht von dem Zustande der Kirchen zu Weissenburg am Nordgau, vor, in, und nach der Reformation des seligen Luthers. 4. Weissenb. 1730. 8. Bog.
  44. 44. Genauere Vorstellung des alten Römischen Valli u. Landwehre, der Pfahl oder Pfahlheck, auch Teufelsmauer von den Anwohnern heut zu Tag genannt, so die römischen Kaiser P. Ael. Hadrian und M. Aur. Probus, wider die Einfälle der Teutschen in ihre eroberten Länder dießeits der Donau u. des Rheins im Nordgau u. Schwaben errichten u. befestigen lassen; aus verschiedenen, sowohl alten als neuen Monumentis, auch mit Landkarten erläutert. 4. Weissenfels b. Monath 1731. 10 Bog.
  45. 45. Antiquitates gentilismi Nordgaviensis, das ist: Kurzer doch gründlicher Bericht von dem Heydenthum der alten Nordgauer, aus unterschiedlichen Monumenten des Alterthums, Benahmsungen der wahren Täge, Caroli des Grossen, Ludovici Pii capitularibus, verschiedener Synodorum Verordnungen, zumahlen dem Indiculo Paganiarum, oder heydnischen Aberglauben in dem Christenthum des XII. Jahrhunderts, annoch vorhandenen Steinen, Innschriften, Götzenbildern, Redensarten, Sprüchwörtern u. anderen ganz zuverläßigen Urkunden deduciret, und mit Kupfern illustriret. 4. Regensburg 1734. 16 Bog.
  46. 46. Matthäus a Pappenheim enucleatus, emendatus, illustratus et continuatus, das ist: Historische Nachrichten von dem uralten hochpreißlichen Hause der Kaiserlichen u. des Reichs Marschallen von Callatin, und der davon abstammenden ehe und dermahligen Reichs-Erbmarschallen, Herrn und Grafen zu Pappenheim, wie auch von Deroselben unterschiedlichen Branchen oder Linien, Gütern, Land u. Herrschaften, u. insbesondre Dero Residenzstadt u. Schloß Pappenheim, ingleichen geistlich u. weltlich hohen Dignitäten, Prärogativen, Regiment, Religions u. Kriegssachen, auch mancherley Glücks u. Unglücksfällen; nebst einem Anhange vieler sonderbarer Monumenten u. Urkunden. Mit Kupfern u. Tabellen. Erster Theil. Schwabach b. Enderes. 4. 1739. (1738). Blieb ohne Fortsetzung. [4]
  47. 47. Observationes meteorologicae, oder physikalisch historische Nachrichten von dem strengen Winter im Jahr 1740 in einem ordentlichen Parallelismo mit dem Winter 1709. Schwabach. 8. 1740. [5]
  48. 48. Dissertatio epistolica, seu Commentatio de nummis Germaniae antiquae aureis, vulgo patellae iridis dictis, ex antiquitatibus septentrionalibus illustratis, cum figuris aeri insculptis. 4. ibid. 1740. 7 Bog. [6]
  49. 49. Programm, wie die griechische Sprache von der studierenden Jugend leicht, bald und gründlich zu erlernen.
  50. 50. Clitomachi curieuses Gespräch von den Mäusen. 8. Schwabach 1743.
  51. 51. Unter seinen Manuscripten, die noch zum Drucke bereitet lagen, fanden sich: Christianismus Nordgav. das ist, das erste Christenthum im Nordgau, und Germania graeca, seu de meritis Germanorum in litteras graecas.
Vorheriger
Vorheriger
Eintrag
Seite 28 Seite 29 Seite 30 Seite 31 Seite 32 Nächster
Nächster
Eintrag


Fußnoten

  1. s. Fränkische acta eruditorum B. 1. S. 631.
  2. s. Leipz. gel. Z. 1738. S. 727.
  3. s. Acta Eruditorum 1730. S. 331.
  4. s. Leipz. gel. Z. 1738. S. 728. Gött. gel. Z. 1739. S. 538.
  5. s. Gött. gel. Z. 1740. S. 677.
  6. s. Leipzig. gel. Z. 1739. S. 635 u. 708. Gött. gel. Z. 1740. S. 630.