Jakob Wilhelm Feuerlein (GND 100796958)

Aus Personenlexika
Wechseln zu: Navigation, Suche


Daten
Nachname Feuerlein
Vorname Jakob Wilhelm
GND 100796958
( DNB )
Wirkungsgebiet Wissenschaft


Jakob Wilhelm Feuerlein in der BSB

FEUERLEIN (Jakob Wilhelm) Professor; gebohren zu Nürnberg am 24. März 1689. Er fieng im J. 1706 seine akademischen Jahre zu Altdorf an; wo er 1709 die Magisterwürde erhielt, sich dann ein Jahr lang bey seinem Vater Johann Konrad Feuerlein, Pastor und Superintendenten zu Nördlingen, dann einige Monate zu Tübingen, Stuttgardt, Ulm, und Augsburg aufhielt, und in den Jahren 1711--1713 seine philosophischen, philologischen und theologischen Studien zu Jena, zu Leipzig und Halle fortsetzte. Am Ende des Jahres 1713 wurde er zu Altdorf Inspektor der Alumnen, 1715 Professor der Logik, und 1730 Professor der Theologie, und der orientalischen Sprachen. Im J. 1717 verehelichte er sich mit Dorothea Catharina Helena Leiberichs, Münzmeisters Tochter von Schwabach. Im J. 1730 wurde er Doktor der Theologie. Da er eben zum zweytenmal zu Altdorf das Rektorat zu führen hatte, erhielt er im Jahre 1736 die Vokation nach Göttingen als erster Professor der Theologie und als Generalsuperintendent. Im Mai 1737 kam er zu Göttingen an, wo er 1746 auch zum Königl. Konsistorialrath ernannt ward, und im J. 1750 bereits das drittemal das Prorektorat der Universität verwaltete. Er muste auch zur Generalsuperintendentur die Special-Superintendentur von Göttingen und 1760 noch das Scholarchat der Göttingischen Stadtschule übernehmen. Er stand mit dem Kardinal Quirini, und mit vielen andern berühmten Männern in gelehrten Briefwechsel, und seine eigene literarische Celebrität verbreitete sch in und außerhalb Teutschland. Im siebenjährigen Kriege, da die Franzosen Göttingen besetzt hielten, litt er durch das unvermeidliche, mit den Kriegsscenen verbundene Ungemach sehr viel bey Einquartirungen, Contributionen und Excessen der Soldaten. Im J. 1765 feyerte er seyn fünfzigjähriges Amts- und Professorsjubiläum, bey welcher Gelegenheit, ausser vielen Gedichten, auch eine Jubel- und Gedächtnißmünze auf diese Begebenheit erschien. Er starb am 10 Mai 1766. Sein in Kupfer gestochenes Bildniß ist in Apini vitis Professorum Philos. Altdorf. und von Haid in Brukers Bildersaal befindlich. Seine Schriften:

Vergl. Brucker’s Bildersaal. Augsb. Fol. 1747. B. II. Sechstes zehend. Göttens gel. Europa B. II. S. 435--439. und B. III. S. 182. Will’s und Nopitsch Nürnberg. Gelehrten Lexikon B. I. S. 417--425. B. V. S. 319--322. u. B. VIII. S. 451. Will’s Gesch. der Univers. Aldorf 2. Aufl. S. 43. 78. 345 und 413. Pütter’s Versuch einer akad. Gelehrten Geschichte der Univ. Göttingen Th. I. S. 115. und Th. II. S. 25. Schulzes Geschichte der Leipzig. Universität S. 147. 149. und 252. Apini Vitae Prof. Philosophiac Altdurf. S. 330--340. Klotzii acta litteraria B. III. S. 222--228. Saxii Onomast. litterar. Th. VI. S. 135. und 648. Meusel’s Lexikon verstorbn. Schriftsteller B. III. S. 316--325. Adelungs Fortsetzung von Jöcher B. II. S. 1074--1081.

  1. 1. Diss. inaug. physica (praef. J. W. Baiero) de attentione. 4. Altd. 1709.
  2. 2. De dubitatione Cartesiana perniciosa. Jenae 4. 1711.
  3. 3. De sufficiente aquarum copia, tanquam argumento divinae providentiae. ib. 1711.
  4. 4. Diss. ostendens in quantum Cartesio atheismus et scepticismus possint imputari. ib. 1712.
  5. 5. De variis modis logicam tradendi, speciatim de logica symbolica. ib.
  6. 6. D. de logica hieroglyphica. 4. Lipsiae 1712.
  7. 7. Sendschreiben an einen guten Freund, darinnen von der gelehrten Fama unpartheyisch geurtheilt wird. 1713.
  8. 8. Medicina intellectus, seu Logica e Budei logica in theses redacta. 4. Norimb. 1715. [1]
  9. 9. Regulae bene disputandi in tabulis. ib.
  10. 10. Programma inaug. de logicis paradigmaticis theologis juridicis aliisque. Altd. 4. 1715.
  11. 11. Diss. de philosophia Adami putatitia. ibid.
  12. 12. De eruditis sine praeceptore. 4. ibid. 1716.
  13. 13. D. de genuina ratione probandi a consensu gentium existentiam Dei. 4. ib. 1717.
  14. 14. De Adami logica, metaphysica, mathesi, philosophia practica et libris. ib.
  15. 15. De spatio vacuo. ib.
  16. 16. An existentia Dei sit veritas indemonstrabilis. ib. 1717.
  17. 17. Diss. de obligatione pactorum metu iniusto extortorum. ibid. 1718.
  18. 18. Observationum atque emendationum metaphysicarum specimen 1. de authentia librorum Aristotelis. 4. Altdorf. 1720.
  19. 19. Diss. de proverbio: docendo discimus.
  20. 20. De polymathia philosophica.
  21. 21. De jure naturae Socratis
  22. 22. De loquela hominis, argumento existentiae et providentiae divinae.
  23. 23. Theses miscellaneae philosophicae.
  24. 24. Von der Sorge eines Regenten um die wahre Religion seiner Unterthanen, an dem Exempel Georgii confesaoris oder Pii, Markgrafen zu Brandenburg.
  25. 25. Theses logicae, metaphysicae et morales de veritate. 4. Altd. 1721.
  26. 26. Diss. de irritis conatibus Cartesii aliorumque conciliandi cum philosophia transsubstantionem. ib. 1723.
  27. 27. D. de prudentia errantes convincendi ex Socratis historia. ib.
  28. 28. Oratio de felicitate academiarum: in Actis saccul. Acad. Altdorf.
  29. 29. D. de cognitione symbolica et intuitiva. 4. Altd. 1725.
  30. 30. Observationes electicae ex controversiis de metaphysica Leibnitio-Wolfiana. 4. ibid. 1726. 13 Bog. Enthalten sieben Disputationen, die vorher einzeln 1725 und 1726 herauskamen, nebst einer Disp. de methodo mathematica. [2]
  31. 31. Disp. de regulis generalibus, quibus scripta supposititia et interpolata dignoscuntur. 4. 1726.
  32. 32. Cursus philosophiae electicae, hoc est, historia philosophica, arithmetica, geometrica, physica, pnevmatica, theologia naturalis, ontologia, logica, critica, didactica, ethica, jurisprudentia naturalis, prudentia publica et privata, 37 tabulis, iisque paulo plenioribus et 2. tabulisi figurarum aenearum in usum auditorum delineatae. 4. Altd. et Norimb. 1727. [3]
  33. 33. Philosophemata potiora recognitionum Clementi Rom. falso attributarum. 4. Altd. 1728.
  34. 34. Diss. de substantia. ib. eod.
  35. 35. De Xenophane.
  36. 36. D. inaug. theol. de libero arbitrio.
  37. 37. De scriba evangelico proferente e thesauro suo nova et vetera.
  38. 38. De montibus, Divinitatis testibus contra Lucretium et Burnetum, Altd. 1729.
  39. 39. Synopsis apologiae pro Nicolao Taurello philosopho Altorfino. 1729.
  40. 40. D. de libertate mentis humanae et supremi numinis. 1730.
  41. 41. De historia aug. conf. a corruptelis Ant. Varillasii vindicata.
  42. 42. De B. Nieuwentyt argumento pro divinitate S. scripturae ex inventis novis physicis, quae in ea commemorari existimat.
  43. 43. De variationibus quibusdam theologorum pontificiorum in judiciis de aug. confess. 4. Altd. 1731.
  44. 44. Diss. de axiomate: ex nihilo nihil fit. ib. eod.
  45. 45. De ideis claris et obscuris. 4. ib. 1733.
  46. 46. De voce אדב ibid. eod.
  47. 47. De abnegatione sui. ib. eod.
  48. 48. De legibus divinis circa Evangelium. ib. eod.
  49. 49. Diss. apologetica pro Nicolao Taurello atheismi et deismi injuste accusato. 4. Altd. 1734. Wurde nochmals gedruckt unter dem Titel: Taurellus defensus, h. e. Feuerlini Diss. apolog. pro Nic. Taurello, et ipsius Taurelli synopsis Aristotelis metaphysices, ob raritatem recusa, cum annotationibus editoris. 1734.
  50. 50. Diss. de aeternitate Dei omnem successionem excludente. 4. Altd. 1734.
  51. 51. Leon. Aretini de disputationum exercitationisque studiorum usu adeoque necessitate in literarum genere quolibet; ob raritaten et praestantiam denuo edidit cum annotationibus. 8. Norim. bergae. 1734.
  52. 52. Diss. de libris Hypognosticon, an ab. Hinemaro in aug. conf. et alibi recte tribuantur D. Augustino. 4. Altd. 1735.
  53. 53. D. Cornelium centurionem ante concionem Petri non proselytum, sed e gentili semichristianum fuisse. ib. eod.
  54. 54. Progr. de concordia fidei et rationis. Götting. 4. 1737.
  55. 55. De fructibus doctorum ad Matth. 7. 16 et 20. cum biographiis D. Crusii et D. Oporini. ib. eod.
  56. 56. De studio scripturae sacrae s. per doctoratum theologicum a prima inde origine stabilito et propagato, cum biographiis D. Menzeri, Cottae, Ribovii et Koecheri. ib. eod.
  57. 57. Diss. de justitia Dei, contra Wolfianam notionem. 4. ib. 1738.
  58. 58. Progr. pentecost. de sententia Irenaei de divinitate spiritus sancti, et centuriatorum Magdeburg. relatione do eadem. Gött. 4. 1738.
  59. 59. Progr. natal. de Christo. ib. 1739.
  60. 60. Diss. de Christo novo legislatore. sententiam veram patrum et theologorum quorundam explicans et defendens, et a falso Socinianorum opinione secernens. ib. eod.
  61. 61. Diss. de errore Augustini, solos fideles esse legitimes possessores rerum. 4. ibid. eod.
  62. 62. Progr. pasch. de jejunio antepaschali. ib. 1741.
  63. 63. Diss. de confessione augustana. ibid. eod.
  64. 64. D. ad locum apologiae aug. confess. de justificatione ex operibus. ib. eod.
  65. 65. D. de haeresi Pauli Samosateni e solis fragmentis scriptorum ipsius et testimoniis patrum Antiochenorum.
  66. 66. De Wilhelmi Lindani concordia discorde ejusque testimonio de originali exemplo latinae aug. conf. Brunellensi, praemissum 28. disput. observat. variarum in A. C. 1742.
  67. 67. Observationes variae in augustanae confessionis singulos articulos. Sind 28 Disputationen, jede einen Bogen stark, die von 1742--1744 gehalten wurden.
  68. 68. Progr. pasch. de vi argument. Athanasiani pro existentia animae Christi contra Apollinaristas e resurrectione Christi. 4. Götting. 1743.
  69. 69. Progr. natal. de controversiae Serriano Sandiana in testimonium Justini martyris de Christo extra Bethlehemum nato. 4. ibid. 1744.
  70. 70. Compendium theologiae symbolicae. Dieses Compendium ist nicht complet, und kam gar nicht in den Buchhandel; denn es wurden 1745 nur die ersten sieben Bogen gedruckt, und die Fortsetzung des Druckes unterblieb wegen Veränderung mit dem Verleger ganz.
  71. 71. Diss. de religione Ruthenorum hodierna. 4. Gött. 1745.
  72. 72. De Adamo e sola arbore adepturo cognitionem boni et mali. ib. eod.
  73. 73. Progr. pentecost. in sententiam Gregorii Nazianzeni, de dono linquarum pentecostali in apostolis, non extra eos in aere vel auditoribus collocando. ib. 1747.
  74. 74. Compendium theologiae dogmaticae aeromaticae. 4. ib. 1747.
  75. 75. Regulae praecipuae bonae disputationis academicae. 8. Götting. 1747. Nova edit. Altd. 1764.
  76. 76. Diss. Specimen concordiae fidei et rationis, in vindiciis religionis christianae, adversus Petrum Baelium, fingentem rempublicam, quae tota e veris christianis est composita, conservare se non posse. 4. Gött. 1748.
  77. 77. Nachricht von dem Göttingischen Waisenhause. 1748--1757. Acht Nachrichten.
  78. 78. Progr. in locum vexatum epistolae Clemantis Romani de Danaidibus et Dirce, cum biographia D. Fresenii. 4. Gött. 1749.
  79. 79. Progr. paschal. de huius carnis resurrectione ad articulum symboli aquilejensis ib. eod.
  80. 80. Pr. ad verba Chrysostomi et Oecumenii, quibus Christus α’μαϱτωλοσ et σφοδϱα αμαϱτωλοσ appellatur. Cum biographia D. Noringii. ib. eod.
  81. 81. Pr. natal. de nostra ignorantia aeternae generationis Christi in locum Irenaei. ib. 1750.
  82. 82. Diss. de lutherana communione sub. una. ib. 1751.
  83. 83. D. de acceptibilitate juridica ad s. redemtionis humanae doctrinam variis modis applicata. ib. 1752.
  84. 84. Bibliotheca symbolica evangelica lutherana, quam collegit, disposuit et adiectis annotationibus descripsit. Accedunt appendices duae, quaerum I. ordinationes et agenda ecclesiarum nostrarum II. catechismos nostratium complectitur. Götting. 8. 1752. Neue Aufl. von Joh. Barth. Riederer besorgt. Altd. 1768.
  85. 85. Wat Plattdüdsches: I. Ein olde Breer vor dem Yar 1513 geschreven uth dem Original. II. Gelowens Bekenntnisse eynes Christen derch den sel. Hn. Pastor Jacob v Melle im Yar 1727 than erstenmahl heruthgegeven, nun averst seiner Vortrefflichkeit wegen up dat nye gedrücket. III. Eine Anteking 94 gedrückter pladdütscher groter unde lütger Böckere, uth der Bibliothek. J. W. F. 8. Gött. 1752.
  86. 86. Progr. pasch. de Jesu Christo resuscitato, ab hostibus etiam viso, a solis familiaribus recognito. ib. eod.
  87. 87. Pr. pentecost. de gratia spiritus sancti operante, ad dictum Clementis alexandrini. ib. 1754.
  88. 88. Sendschreiben bey dem Tode Hrn. Joh. Dav. Kölers. Fol. eb. 1755.
  89. 89. Diss. ad 2 Cor. 6. 14. de prohibitione matrimonii cum infidelibus. 1755.
  90. 90. Progr. natal. continens observationes nonnullas de B. V. Maria ϑεοτομω in Socratis narrationem de Nestorio hanc vocem damnante. 1755.
  91. 91. Pr. promot. de ratione docendi theologiam in schola Alexandrina. Cum biographia D. Büschingii. Götting. 1756.
  92. 92. Pr. pasch. considerationem sententiae patrum quorundam de Isaaco mactando, sed non mactato, typo mortis et resurrectionis Christi. ib. 1757.
  93. 93. Pr. pentecost. de unione spiritus S. cum vento et linquis igneis pentecostalibus, ad locum aliquem difficilem in corporibus doctrinae Wilhelmino et Julio. ib. eod.
  94. 94. Progr. natal. de filio Dei, suae humanae naturae conditore, ad verba Zanonis Veronensis. ib. 1759.
  95. 95. Progr. pasch. e Cyrillo Alexandrino, an resurrectionem Christi descensus ejus ad inferos antecesserit, an secutus fuerit? ib. 1761.
  96. 96. Diss. pentecost. de baptismo spiritus et ignis, ad. Matth. 3. 11. et Hieronymi, explicatione huius dicti. ib. 1762.
  97. 97. D. natal. vindiciae mysterii magni, Deum factum esse hominem, e Cyrillo contra Julianum imp. 4. ib. 1763.
  98. 98. Diss. pasch. continens vindicias observationis Chrysostomi ad Rom. I. 4. de Christo suae resurrectionis auctore, adversus objectiones Wolzogeni. ib. 1765.
  99. 99. D. promot. de sententia Cyrilli Hierosolymitani de praesentia corporis et sanquinis Christi in S. coena. 4. Gött. 1765. Erschien auch teutsch. 8. eb. 1765.
  100. 100. Responsum im Nahmen der Altdorfischen Fakultät über die Wertheimische Bibel (Nürnb.) 4. 1737.
  101. 101. Orationes II. inter solennia inaugurationis Georgiac augustae recitatae: stehen in den Actis dieser Inauguration.
  102. 102. Jo. Andreae Adami Hochstetteri commentariolus de recta concionandi textumque sacrum tum exponendi tum adplicandi ratione anno 1701 primum sine nomine auctoris editus, nunc correctior recusus. Gött. 1741.
  103. 103. Sendschrreiben von dem Nutzen und der Nothwendigkeit einer pragmatischen ketzerhistorie, an Hrn. B. N. Krohn. 8. Leipzig 1758. Steht auch in B. N. Krohns Geschichte der fanatischen und enthusiastischen Wiedertäufer (Leipz. 1758.)
  104. 104. Observatio historico-plilosophica critica de Cebete, in Miscell. Lips. B. III. S. 14--60.
  105. 105. Observ. de paradoxis Socraticis, solam scientiam esse bonum, virtutes esse scientias, Aristotelem, eadem refutantem, Logomachiae accusans; ebend. B. VI. S. 256--274.
  106. 106. De quaestione, an Wittebergae eodem tempore duo Philippi fuerint Professores; ebend. B. VII. S. 29--140.
  107. 107. Epistolae quatuor manuscriptae Philippi Ignicuspidi, sive Gluespies, Wittebergae a 1522. scriptae, et ex bibliotheca Feuerlini communicatae; ebend. S. 141--150.
  108. 108. Observationes litterariae et criticae über Hulderici vel Ulrici epistolam de cleri coelibatu; in den Fränkischen Actis erudit. et curios. Sammlung. IV. S. 270--278.
  109. 109. Allerhand zur Historie der Gelahrtheit gehörige kurze Anmerkungen: I. Von den ältesten griechischen Bibliotheken. II. Von den Druckfehlern in Rob. Stephani griechischem Neuen Testament. III. Grotius wird einer Vergessenheit von Crenio beschuldigt. IV. Von einigen Schriften de Johanna Papissa; ebend. Samml. XIII. S. 54--61.
  110. 110. Nützliche und auserlesene Arbeiten der Gelehrten im Reich. Nürnb. 1733--1736. Feuerlein fieng dieses Werk, mit Beyhilfe der Altdorfischen Professoren G. F. Deinlein und J. D. Köler, als Monathschrift an, von welcher sieben Stücke erschienen.
  111. 111. Vom Cisio-Janus; in den Hannöverischen gelehrten Anzeigen 1751. St. 19.
  112. 112. Vom Joachimo Ursino oder Beringer einem Ambergischen Gelehrten; in der Hamburger vermischten Bibliothek B. III.
  113. 113. Schreiben von der ersten Ausgabe der locorum theologorum, und anderen seltenen Schriften und Schriftsammlungen Melanchtons; in dem Hamburger Briefwechsel 1751. S. 769.
  114. 114. Von Joachim Westphal, einem Mannsfeldischen Prediger, und von Rhegii zwinglianismo temporario; in Rathleffs Theologen. 115. Epistola ad Cardinalem Angelum Marium Quirinum, et Diss. de prima editione partis novi testamenti graeci, ab Aldo Manutio curata, in Vicennalibus Brixiensibus A. M. Quirini. (Götting. 1748). S. 49--70.
Vorheriger
Vorheriger
Eintrag
Seite 164 Seite 165 Seite 166 Seite 167 Seite 168 Seite 169 Nächster
Nächster
Eintrag


Fußnoten

  1. s. Journal des Sav. 1717 Mai.
  2. s. Teutsche acta erud. Th. 118.
  3. s. Latein. Acta erudit. 1728. Mai. Teutsche acta erud. Th. 134.